تاریخچه مد و پوشاک | شناخت دوره های مد

دنیای مد و فشن امروزه به‌قدری اهمیت پیدا کرده است که تقریباً تمامی اقشار جامعه از تمام کشورهای جهان خواسته یا ناخواسته در تاریخچه مد و پوشاک حضور دارند و بی‌میل نیستند که در تاریخچه مد و پوشاک قرار بگیرند و مطابق روز دنیا پوشش ظاهر خود را تغییر دهند. کلماتی مانند مد، کوتور، ژرسه و مانتو که روزانه آن‌ها را می‌شنویم اصالتی فرانسوی دارند. این کشور همراه با کشورهایی مانند انگلستان، ایتالیا، امریکا و ژاپن را می‌توان صاحب اصلی مد و فشن در دنیا دانست اگرچه سایر کشورهای دیگر نیز شناسه‌های خاص خود را دارند.

اگر مایل هستید در مورد دنیا و تاریخچه مد و پوشاک و شروع آن در جهان و ایران اطلاعات جامعی داشته باشید، با جامه سرا همراه باشید.

تاریخچه مد و پوشاک قبل از قرن 21

شاید برای همه افراد این برهه تاریخی جذاب نباشد اما ما به عنوان یک وب سایت جامع نگاهی کوتاه به این دوران می اندازیم. با جامه سرا همراه باشید.

تاریخچه مد و پوشاک در قرون وسطی (400 – 1200 میلادی)

این دوره مصادف بازمان خروج رومیان از انگلیس است. در زمان سلطنت آنگلوساکسون‌ ها، زن و مرد عادت داشتند تا یک تکه تسمه بپوشند. تونیک زنان تا مچ پا بود و ضمناً یک شال سرشان را پوشانده بود. همچنین رنگ لباس آنها نیز برای نشان دادن وضعیت مالی مردم بسیار نقش تعیین کننده‌ای داشت. البته بین لباس‌ های ثروتمندان و فقرا تفاوت‌ های واضحی وجود داشت.

تاریخچه مد و پوشاک در دوره رنسانس (1550-1350)

این زمان یک دوره بسیار مهم در تاریخچه مد و پوشاک در جهان است، به دلیل علاقه زیاد به مد در بین اشراف، اشراف در این زمان پول زیادی برای لباس خرج می‌کردند. گفته می‌شود که هنری هفتم، پادشاه انگلیس، ثروت خود را در صنعت لباس صرف می‌کرد و اشراف نیز در صنایع وی ثروت زیادی را سرمایه‌گذاری می‌کردند. به‌غیراز اشراف، یک نظم فرهنگی جدید پدید آمد به‌ طوری‌ که اشراف در تلاش برای تهیه و سفارش پوششی همانند تجار و بازرگانان یعنی طبقه‌ی متوسط جامعه بودند. لباس در این دوره منعکس‌کننده جایگاه اجتماعی شخص به شمار می‌آمد.

تاریخچه مد و پوشاک در دوره بین 1600-1800

تاریخچه مد و پوشاک در جهان نشان می دهد که دوره‌ی الیزابت (1603-1550)،دوره‌ی مرمیت (1660 – 1700 میلادی) و دوره‌ی ویکتوریا (1937-1837)، جایگاه خاص خود را در تکامل مد دارند اما در این دوره‌ ها هیچ تغییری در سبک‌ های لباس رخ نداد. لباس مجلسی مخصوص خانم‌ ها و شلوار ها و کاپشن‌ های مردانه در این دوره‌ ها به بازار آمدند. مد مردانه شامل کفش‌ های پشمی، کمربند، پیراهن و یک کت بیرونی بود. خیاط‌ ها در این دوره‌ ها نیز لباس‌ های خاصی را برای اشرافی‌ ها طراحی کردند.

تاریخچه مد و پوشاک در قرن بیستم

اگرچه برای اولین بار خانه طراحی لباس در شهر پاریس فرانسه به صورت رسمی افتتاح شد اما نمی‌توان گفت که شروع مد و فشن از زمان افتتاح این خانه بوده است چرا که قبل از آن نیز افراد ناشناخته زیادی بودند که ایده‌های خود را پیاده می‌کردند و به مشتریان خود ارائه می‌کردند. بعد از افتتاح خانه‌های مد افراد طراح و هنرمند این فرصت را پیدا کردند که طرح‌های خودشان را بیشتر به معرض نمایش بگذارند و فروش بیشتری داشته باشند. به صورت کلی تاریخچه مد و پوشاک از زمان شروع خود همواره تغییرات و تحولات بسیار چشمگیری داشته است.

تاریخچه مد و پوشاک تا 1940

در آغاز قرن ۲۰ می‌توان گفت مرکز تاریخچه مد و پوشاک در جهان شهر پاریس بود و تمام طراحان از سراسر دنیا نمونه کارهای خود را به این کشور می‌فرستادند و نمایشگاه‌های پاریس توانستند رونق بالایی داشته باشند. مجلات مد در این سال‌ها شروع به چاپ عکس‌ های مختلف از طراحی لباس کردند و توانستند در سراسر دنیا فروش خوبی داشته باشند. سال‌های ۱۹۰۰ تا ۱۹۱۰ لباس‌هایی در میان زنان مد شده بود که در دوران شکوفایی Charles Worth رایج بود.

اواخر قرن ۱۹ و اوایل قرن ۲۰ صنعت مد بسیار گسترده شد و صنعتی شدن زندگی تأثیر زیادی در این گستردگی داشت. مزون Redfern اولین خانه مدی بود که توانست از مردم سفارش قبول کند. پیراهن‌ های زیبا و انواع کلاه‌ها در این سال‌ها بیشتر مورداستفاده قرار گرفتند.

در دهه ۱۹۱۰ استفاده از مد انعطاف بیشتری پیدا کرد و شهر پاریس برای اولین بار مد را به تمام جامعه ترویج داد. شلوارهای تنگ، کلاه و رنگ‌های شاد در این دوره بیشتر استفاده شد. Paul Poiret برای اولین بار لباسی طراحی کرد که فرد به‌تنهایی و بدون کمک دیگران می‌توانست بپوشد. هنر دکو Deco دچار انقلاب شد و به تمام کشورها رسید و پارچه‌های توری به همراه کلاه‌های نمدین و بی لبه به مد روز تبدیل شدند. شوی لباس زنانه برای اولین بار در این دوره راه‌اندازی شد.

دهه ۱۹۲۰ را می‌توان نقطه عطفی در تاریخچه مد و پوشاک دانست چراکه در فاصله بین دو جنگ جهانی اتفاق افتاد و دوران طلایی مد فرانسه بود. لباس‌هایی که شبیه به لباس هنرپیشگان بودند در این دوره وارد بازار شدند. کلاه پوش‌ های پف‌ کرده جایگزین چتر های کوتاه شدند. لباس زنان به لباس مردان شباهت پیدا کرد. پوشش مردان از حالت رسمی به غیررسمی و راحت تغیر پیدا کرد و همه اقشار جامعه مانند جوانان لباس می‌پوشیدند. پیراهن کوتاه و شلوار کوتاه (گلف) بسیار استفاده می‌شدند.

در دهه ۱۹۳۰ بیشتر طراحان در خدمت لباس‌های زنانه بودند و بیشتر بر روی آن مانور دادند و تنوع زیادی در لباس‌ها زنان ایجاد شد و مد و فشن باعث شد زنان شروع به لاغرتر کردن خود بکنند تا مطابق با مد روز پیش بروند. بعد از جنگ پاریس مرکز جهانی مد شد و تمامی مدهای جدید از این شهر به سراسر دنیا منتقل می‌شد. طراحی لباس در دهه ۱۹۴۰ از پاریس تا نیویورک گسترش پیدا کرد.

همچنین در آلمان نیز طراحی و مد شروع به گسترش کرد. لباس‌ های مردان در این دوره ساده‌تر و شکیل‌تر نسبت به دوره‌های قبل بود. لباس‌های ورزشی در این دوره به دنیا شناسانده شدند. همچنین طراحی لباس زنانه به صورت مخصوص با برند مارک کریستین دیور در این دوره شروع شد.

تاریخچه مد و پوشاک در دهه 50 و 60

در این دوران شرایط اقتصادی جامعه بهبود یافته بود و زنان از حقوقی همچون حق رانندگی و حق رأی برخوردار شدند. بانوان به دلیل برخورداری از شخصیت اجتماعی بالا، پوشیدن لباس‌های فاخر را جزئی از حقوق خود می‌دانستند. در این دوره ایتالیا به‌عنوان مرکز مدل جهان به‌حساب می‌رفت. همچنین طراحی لباس‌ها دچار دگرگونی شده و لباس‌های سنین مختلف طراحی شدند.

درصورتی‌که در سال‌های قبل از این دوره؛ طراحی لباس ارتباط چندانی با سنین مختلف نداشت. پوشیدن لباس‌های کوتاه با طرح‌های بچه‌گانه و بدن‌نما برای بانوان مانند دامن‌ های کوتاه بسیار موردپسند قرار گرفت. از طرفی پوشیدن شلوارهای جین و استفاده از تی‌شرت های زیبا برای آقایان در این دوران از استقبال فراوانی روبرو شد.

تاریخچه مد و پوشاک در دهه 70 میلادی

دهه ۷۰ دهه «احترام به سلایق شخصی» است. برخی طراحان، از این دهه به عنوان دهه برترین سلیقه ها یاد می کنند. شلوارهای جین طی این دوره پاره و نخ نما شد. کشیدن نقش و نگار روی پارچه به شدت رایج و مورد استقبال قرار گرفت. طی ارائه شدن قانون مدنی به سیاه پوستان آمریکا، و بازتاب موسیقی سیاه پوستان در دنیا، پوششی منحصر به فرد به با عنوان فرهنگ سیاه پوستی هم به بازار ورود پیدا کرد. در دهه ۷۰ سبک های پوشش مردانه جدیدی به بازار آمد که هدفش دگرگونی پوشش «ناراحت و سخت» گذشته بود.

یک مرد جوان این لباس ها را به تن کرده و به نمایش میگذاشت تا افراد را برای خرید این لباس ها جذب کند.

پوشاک آقایان در این دهه با همه سال های پیشین قرن بیستم فرق می کرد. در واقع برند پیرکاردین پوشش مردان را متحول ساخت. پیراهن هایی با آستین های تنگ، بدون کراوات، دارای شانه های کوچک، بدون جلیقه، با پیراهن های روپوش. در برخی مجالس که زیاد رسمی نبودند، آقایان از لباس هایی استفاده میکردند که هم زنان و هم مردان می پوشیدند. گاهی اوقات، طراحان از طرح های رایج دهه ۳۰ استفاده می کردند. گاهی نیز لباس های سبک قدیمی با تیشرت هایی شاد و یقه ۷ جایگزین می شدند. همچنین استفاده از گردنبند نیز برای مردان در این دوره رایج شد.

تاریخچه مد و پوشاک در دهه 80 و 90 میلادی

تاریخچه مد و پوشاک نشان میدهد طراحی مد طی دهه ۱۹۸۰ مد به با شکوه ترین دوره خود رسید. در این دهه صنعت مد رونق بسیاری پیدا کرد. شوهای لباس دائما به وسیله رسانه ها پخش و تبلیغ می شد به طوری که رفته رفته جایگاه خاص خود را میان فرهنگ عامه پیدا کرد. بین تمام مردم به خصوص جوانان آراستن ظاهر جایگاه خاصی یافته بود. در این دهه یک وینتیج رخ داد و بار دیگر پیراهن های بلند برای لباس های شب استفاده می شدند. جوان ها همواره به دنبال اطلاع یافتن از مد روز بودند و بسیار در این زمینه فعالیت داشتند.

طی دهه ۱۹۹۰ تقریبا لباس ها به مانند لباس بردگان درآمده بود. پیش از این ترس افراد برای بی لباس ماندن بود اما در این دهه این ترس جای خود را به ترس از پوشیدن بیش از حد لباس داد. در دهه ۱۹۹۰ مد به یک استاندارد کلی یعنی کمی گرایی رسید. برخلاف تلاش های فراوان طراحان مد برای طراحی لباس های زیبا، در اواخر این دوره از تاریخچه مد و پوشاک، مد به سمت استفاده از لباس های ناهنجار، ناهماهنگ و زشت رفت.

دلیل این اتفاق فشار های مالی بود که توان افراد را برای ست کردن لباس های خود و یا خریدن لباس های گرانقیت، که پارچه زیادی در آن استفاده شده بود کاهش داده بود. رسانه ها هم تصاویر این گونه لباس ها را به عنوان مد روز تبلیغ می کردند.

مد و پوشاک در قرن 21

اما امروزه کشورهای آسیایی، آمریکای لاتین، خاورمیانه و آفریقا به‌عنوان بازارهای اصلی صنعت مد در حال ظهور هستند و طراحان این سرزمین‌ها توانسته‌اند توجه بسیاری از مردم جهان را به خود جلب کنند. از برخی طراحان برجسته این دوره می‌توان به طراحان بریتانیایی الکساندر مک کوئین، استلا مک کارنی، فبی فیلو، طراحان آمریکایی الکساندر وانگ، مارک جیکوبز، تام فورد، کریستین لووبوتین (فرانسوی) اشاره نمود. اوایل دهه با حفظ کم پوشی از دهه‌ی پیش، ظاهر زنان، زنانگی بیشتر پیدا کرد و پوشش و آراستگی مردان هم بیش‌ از پیش اهمیت پیدا کرد.

باوجود این که لباس‌ها تنگ‌ تر و موها بلندتر شدند اما هیچ مد واحدی وجود نداشت و پای هنر به دنیای مد بازشده بود.

پیراهن زنانه بیش از ۲ دهه‌ی پیش در نمایش‌های مد و پوشاک دیده می‌شد و قسمت‌های بیشتری از بدن بدون پوشش بود. بار دیگر سبک پوشش مردان وزنان تا حد زیادی از هم متمایز بود. با مروری کوتاه بر تاریخ مد در قرن ۲۰ دیدیم که اتفاقاتی که در دنیا رخ می‌دهد، تأثیر مستقیم بر دنیای مد و پوشش متداول هر دوره دارند. بروز بودن جدا از احساس خوشایند شیک‌پوشی، یک جور هماهنگی و همرنگی با دنیا و آدم‌هایی که با آن‌ها در یک دوره‌ی زمانی زمین را سهیم هستید به شما می‌دهد. انسان به عنوان یک موجود اجتماعی تا حدودی از این همرنگی احساس امنیت اجتماعی و دوری از انزوا می‌کند.